Historia koła

W s t ę p

Dostępny materiał źródłowy obejmujący początkowy okres działalności Koła – od jego powstania aż do roku 1980 – stanowią zapisy kronik prowadzonych przez jego założycieli. Kroniki te zawierają, niestety, szereg rozbieżności w faktach i datach (różnice te starano się wykazać w tekście, odnosząc się w takich przypadkach do cytowanych źródeł). Lektura zapisów kronik nie daje jednoznacznej odpowiedzi w kwestii daty powstania Koła. Bezsporne i udokumentowane historycznie jest powstanie w 1945r. pierwszego w latach powojennych na Wybrzeżu koła łowieckiego, noszącego nazwę Klub Myśliwski w Sopocie, podobnie jak powstałego dwa lata później – również w Sopocie, w 1947r. – koła „Odyniec”. Dostępne zapisy pochodzące z początkowego okresu, a także cała późniejsza historia Koła przypisują jego korzenie przede wszystkim dacie wcześniejszej, związanej z Klubem Myśliwskim w Sopocie, nota bene założonym przez późniejszych, wieloletnich i zasłużonych członków koła „Odyniec”. Faktowi temu należy przypisać przyjęcie roku 1945 – utrwalonej w tradycji daty o randze priorytetowej – jako daty założenia Koła. Historia związała to następnie z szeregiem obchodzonych później jubileuszy, o których mowa w tekście. Dopiero w początku XXI wieku podjęto próbę zmiany daty założenia na rok 1947 (odnosząc historię do daty powstania koła o nazwie „Odyniec”), co znalazło odzwierciedlenie – na szczęście przejściowo –  jedynie na sztandarze Koła, poświęconym w dniu 8 listopada 2008r. Ostatecznie, Uchwałą Walnego Zgromadzenia w maju 2012r. zdecydowano ustalić rok 1945 jako obowiązujący dla daty założenia Koła.
I jeszcze jedna istotna uwaga. Pojawiająca się w tekście wzmianka dotycząca koła „Wybrzeże” nie ma nic wspólnego z nazwą powstałego później koła, funkcjonującego obecnie w strukturach okręgu gdańskiego PZŁ.

Materiały źródłowe dotyczące okresu od powstania Koła do roku 1980:
1) na podstawie kronik zapisanych w listopadzie 1980r. przez śp. Tadeusza Barańskiego i śp. Jana Chrzanowskiego
2) na podstawie kronik zapisanych w 1978r. przez śp. Ignacego Żagiella

zebrał i opracował Janusz Przybyszewski

H i s t o r i a   (1 9 4 5 – 1 9 8 0)

Myślistwo towarzyszy człowiekowi nieprzerwanie od czasów prehistorycznych. Mamy tego liczne dowody w postaci odkrytych rycin skalnych, pochodzących z wczesnych okresów egzystencji na Ziemi człowieka pierwotnego, który polował przede wszystkim dla zdobycia pożywienia. Zmieniały się na przestrzeni epok i wieków zarówno: środowisko naturalne, gatunki zwierzyny i metody polowania, jak i środki służące temu celowi – pewną ewolucję można zauważyć również w motywacji i specyfice tej aktywności człowieka. Ileż to pięknych opisów i obrazów polowań znajdziemy także w literaturze i sztuce…
Gdy w roku 1945 ustały tragiczne zdarzenia drugiej wojny światowej, gdy rozpoczął się proces normalizacji życia społecznego i zaistniały możliwości reaktywacji polskiego łowiectwa w nowej, zorganizowanej administracyjnie formie – a trzeba uwzględnić specyfikę i realia historyczne tego okresu – zawiązała się na Wybrzeżu grupa inicjatorów, którzy postanowili wskrzesić łowiectwo na tym terenie.
W październiku 1945r. w Prezydium MRN w Sopocie odbyło się pierwsze zebranie organizacyjne. Została powołana Wojewódzka Rada Łowiecka w Gdańsku, której prezesem został kol. St.Budzyński, a w jej skład weszli kol. kol.: St.Koziej, T.Barański, J.Chrzanowski, G.Cichocki, H.Górski. Jednoczenie utworzono komitet organizacyjny koła łowieckiego, który w listopadzie wyłonił zarząd w składzie:
prezes     – Henryk Górski
łowczy     – Tadeusz Barański
sekretarz – Jan Chrzanowski
skarbnik   – Z.Mikołajewski ¹)  Stanisław Budzyński ²)
Koło przyjęło nazwę „Klub Myśliwski w Sopocie¹) („Sopocki Klub Myśliwski ²). Pierwszymi jego członkami zostali m.in.: K.Albrecht, T.Barański, J.Bardalin, J.Budzyński, J.Chrzanowski, Cz.Cichocki, H.Górski, J.Kędzierski, J.Kiernicki, T.Lach, A.Łobzowski, Z.Mikołajewski, K.Radziwiłł. R.Sroczyński, I.Wilski, A.Woroniecki, J.Zamoyski, J.Żarczyński. Pierwsze polowanie zostało zorganizowane w grudniu 1945r.
Pierwszą umowę dzierżawną zawarto w dniu 6.08.1946r. z gminą Suchy Dąb koło Pruszcza Gdańskiego. Ponadto Klub otrzymywał zezwolenia z Państwowych Nieruchomości Ziemskich na organizowanie polowań na drobną zwierzynę. Następne umowy dzierżawne zawarto w 1946r. z Dyrekcją Lasów Państwowych na prawo polowania w nadleśnictwach: Oliwa, Darżlubie, Kołeczkowo, Łeba, Wieżyca i Ryjewo.

     ²) W marcu 1947r. zawiązała się w Sopocie komisja organizacyjna drugiego koła, w skład komisji, której przewodniczył Ignacy Żagiell, wchodzili m.in.: Jan Koza, Władysław Łuckiewicz, Eugeniusz Masiak, Stanisław Niedroszlański. Komisja opracowała statut, regulamin koła i regulamin polowań. Po zatwierdzeniu przez Wojewódzką Radę Łowiecką oraz MRN w Sopocie nowo powstałe koło łowieckie przyjęło nazwę „Odyniec”, a zarząd koła ukonstytuował się następująco:
prezes     – Ignacy Żagiell
łowczy     – Eugeniusz Masiak
skarbnik   – Jan Koza
sekretarz – Władysław Łuckiewicz

W 1948r.¹) (1947r.²) Klub Myśliwski w Sopocie zmienił nazwę na Koło Łowieckie „Wybrzeże”, z dotychczasowym składem zarządu. W tymże roku wydzierżawione zostały grunty nadleśnictwa Choczewo oraz tereny gmin: Listwo, Szymankowo, Nowy Staw, a także tereny nadleśnictw: Gołębia Góra (Jasień) i Hikorowo w woj. Koszalińskim.
W okresie 1945-1954 w obu sopockich kołach miała miejsce znaczna rotacja członków. Na początku 1954r. stany osobowe obu kół uległy znacznemu zmniejszeniu w porównaniu z 1947r.
koło                   stan członków w 1947r.                    stan członków  w 1954r.
„Wybrzeże”                        20                                                                  19
„Odyniec”                          23                                                                  13
razem                               43                                                                   32

     ²) Zmniejszona liczebność obu kół, w kontekście wymogów prowadzenia samodzielnej i racjonalnej gospodarki hodowlano-łowieckiej, a także względy finansowe doprowadziły do połączenia kół, co nastąpiło w wyniku głosowania na Walnym Zgromadzeniu w dniu 1 marca 1954r.²) (1952r.¹). Połączone koła przyjęły nazwę „Odyniec”, z zarządem w składzie:
prezes     – Stanisław Michnowski
łowczy     – Tadeusz Barański
sekretarz – Józef Żarczyński
skarbnik   – Jan Koza

Rozwój koła w latach następnych i zwiększająca się liczba członków stanowiła poważne utrudnienie w prowadzeniu polowań, co z kolei doprowadziło na Walnym Zgromadzeniu w 1957r.¹) (w dniu 1 marca 1960r.²) do podjęcia uchwały o podziale koła, wydzieleniu części jego terenów i odłączenia części członków, którzy założyli nowe koło pod nazwą „Słonka”.
Podstawowy skład koła, z zarządem w składzie:
prezes     – Ignacy Wilski
łowczy     – Tadeusz Barański
sekretarz – Karol Niemiec
skarbnik   – Jan Koza
pozostał przy nazwie dotychczasowej „Odyniec”, zachowując obwody: Darżlubie, Jasień, Lisewo i Trapiszewo. W dalszych latach (sześćdziesiątych) w związku ze zmniejszoną normą powierzchni przypadającej na jednego myśliwego, Koło utraciło część Darżlubia (leśnictwo Mechowo) oraz obwód polny Trapiszewo.

Racjonalnie prowadzona gospodarka hodowlana na terenach łowieckich skutkowała korzystnymi wynikami w pozyskaniu zwierzyny. Od początku istnienia Koła ulubionym sposobem polowań były polowania zbiorowe z psami na dziki (pieskom autorzy poświęcają w swoich zapiskach obszerną wzmiankę, wymieniając szereg znakomitych dzikarzy z tego okresu). W latach czterdziestych notowano wyjątkowe rozkłady (nadleśnictwo Łeba: 15.02.1948r. – 18 dzików, 8.02.1949r. – 19 dzików, podobnie jak w nadleśnictwie Choczewo oraz w obu obwodach woj. koszalińskiego). Towarzyszyły im także polowania indywidualne – odnotować należy zwłaszcza mocne, złoto- i srebrno-medalowe rogacze pochodzące z Żuław. Początkowo dobry stan zwierzyny drobnej, zwłaszcza na terenach polnych, zaczął się wyraźnie pogarszać, już na początku lat osiemdziesiątych.

Członkowie Koła pełnili odpowiedzialne funkcje kierownicze w WRŁ w Gdańsku. Pierwszym Łowczym Wojewódzkim był nasz Prezes kol. H.Górski, tę samą funkcję pełnił następnie kol. Jan Kędzierski, a po paru latach stanowisko obejmowali kolejno: Jan Chrzanowski, Tadeusz Barański i Antoni Lipert.

Mówiąc o historii koła, należy wspomnieć o strzelectwie myśliwskim, które stanowi jedną ze szczególnych jej kart. W latach 1952-1954 Koło zdobyło zespołowo proporzec przechodni Wojewódzkiej Rady Łowieckiej w Gdańsku, w latach 1977-1979 puchary za zdobycie dwukrotnie pierwszego i raz drugiego miejsca w zawodach strzeleckich WRŁ oraz wielokrotnie – także nagrody indywidualne. W drużynie Koła występowali m.in.: T.Barański, S.Chrzanowski, Cz.Chrulski, R.Gawerski, J.Plater, K.Radziwiłł, St.Skawiński I.Żagiell oraz W.Żagiell. W ostatnich latach drużyna strzelecka Koła (D.Czynszak, R.Kozakiewicz, P.Pieleń, L.Tarnowski) regularnie brała udział w Zawodach Okręgowych w klasie OPEN, próbując nawiązać do wspaniałych tradycji swoich starszych kolegów.

H i s t o r i a   –   o d   r o k u   1 9 8 0

1980 – jubileusz 35-lecia Koła, upamiętniony medalem (poniżej – awers i rewers), obchodzony w obwodzie nr 66, z okolicznościowym balem myśliwskim w pałacu w Jasieniu (obecnie ruiny)

 

1985 – jubileusz 40-lecia Koła połączony z polowaniem hubertowskim, upamiętniony okolicznościowym medalem (poniżej), obchodzony w obwodzie nr 11 (szczegółowy opis w odrębnej zakładce rozdziału „historia”)

1995 – jubileusz 50-lecia Koła obchodzony w obwodzie nr 11, połączony z polowaniem hubertowskim, uroczystym ogniskiem, konkursem strzeleckim oraz okolicznościowym balem myśliwskim w pensjonacie w Jastrzębiej Górze. Jubileusz upamiętniony medalem (poniżej – awers i rewers) oraz okolicznościową broszurą („zielona książeczka”) pod redakcją kol.: Ryszarda Ostrowskiego i Janusza Przybyszewskiego

 

2002 – (listopad) uroczystość poświęcenia w Parchowie kapliczki Św. Huberta oraz pomnika pamięci nieżyjących członków Koła, połączona z mszą św. polową, wręczeniem odznaczeń łowieckich i polowaniem hubertowskim

2005 – jubileusz 60-lecia Koła, upamiętniony medalem (poniżej – awers i rewers), obchodzony w obwodzie nr 66, połączony z polowaniem hubertowskim, uroczystym ogniskiem oraz okolicznościowym balem myśliwskim w ośrodku wypoczynkowym na Ostrowie Mausz

 

2008 – uroczystość poświęcenia sztandaru Koła w dniu 8 listopada z mszą św. w kościele parafialnym w Parchowie, poprzedzona polowaniem hubertowskim, połączona z balem myśliwskim w zajeździe „Baryła”

2012 – odsłonięcie odrestaurowanej tablicy pamięci nieżyjących członków Koła przy kapliczce Św. Huberta (obwód 66), z polowaniem hubertowskim, poprzedzonym mszą św. polową celebrowaną przez X.M.Czeropskiego

2015 – rok jubileuszu 70-lecia Koła.
* Jako pierwsze zdarzenie w ramach programu obchodów jubileuszu w dniu 31 stycznia 2015r. odbył się bal myśliwski na Kaszubach, z którego notatkę zamieszczono na stronie głównej, a kilka zdjęć w galerii.
* Została wydana kolejna monografia Koła, stanowiąca kontynuację pierwszej, wydanej na 50-lecie. Monografię wręczono członkom na Walnym Zgromadzeniu w maju.
* Punkt kulminacyjny obchodów jubileuszu nastąpił dnia 17 października 2015r. W tym dniu, na terenie obwodu nr 103 odbyło się najpierw pierwsze w tym sezonie polowanie zbiorowe, przedtem wręczono członkom okolicznościowe pamiątki (szalik i tzw. kulawka), wykonano też rodzinne zdjęcie „Odyńca”. Około południa przy kapliczce Św.Huberta odprawiona została msza św. polowa. Powitanie przez Prezesa przybyłych gości w osobach: Zygmunt Jasiński (z-ca przewodniczącego Zarządu Głownego PZŁ), Jędrzej Czajkowski (wiceprezes ORŁ w Gdańsku), Piotr Ławrynowicz (przewodniczący Zarządu Okręgowego PZŁ w Gdańsku), Wojciech Kraiński (sekretarz ORŁ w Gdańsku), Marian Wilczewski (przewodniczący Zarządu Okręgowego PZŁ w Słupsku), przedstawiciele nadleśnictw w Bytowie i Lipuszu oraz przedstawiciele sąsiadujących z nami kół łowieckich otworzyło bogatą w przemówienia część oficjalną, podczas której nastąpiło odznaczenie Koła ZŁOMEM, zostały wręczone także odznaczenia indywidualne dla kolegów. Odczytane zostały listy gratulacyjne od zaproszonych gości (także od tych nieobecnych na uroczystości). Odbyło się też ślubowanie młodych myśliwych, po czym uczestnicy udali się na biesiadę myśliwską. Bogata w zdarzenia uroczystość przebiegła w uroczystej, godnej takiego jubileuszu, wyjątkowej atmosferze i trwała do późnych godzin nocnych.

Odznaczenia

Dnia 5 listopada 2008r. Koło Łowieckie „Odyniec-Sopot” zostało odznaczone Złotym Medalem Zasługi Łowieckiej. W dniu 25 marca 2015r. Kapituła Odznaczeń Łowieckich w Warszawie przyznała Kołu najwyższe odznaczenie łowieckie „ZŁOM” .

W historii Koła odznaczenia indywidualne przyznano kolegom:
ZŁOM: T.Barański, J.Chrzanowski

Medal Św. Huberta: T.Barański

Złoty Medal Zasługi Łowieckiej: T.Barański, J.Chrzanowski, R.Gawerski, H.Górski, F.Kończa,
J.Piotrowski, W.Szulc, K.Wilski, I.Żagiell

Srebrny Medal Zasługi Łowieckiej: Z.Baran, T.Barański, J.Chrzanowski, R.Gawerski,
H.Górski, F.Kończa, J.Koza, B.Kraśkiewicz, A.Lipert, J. Lueck, W.Łuckiewicz, J.Piotrowski,
E.Stałkowski, W.Szulc, W.Ulatowski, K.Wilski, K.Wołłejszo, I.Żagiell, W.Żagiell, Ł.Żukowski

Brązowy Medal Zasługi Łowieckiej: Z.Baran, S.Bielawa, K.Chowaniec, E.Czarnecki, J.Dyjas,
R.Gawerski, A.Januszewski, E.Jednachowski, J.Koza, R.Kozakiewicz, Z.Kostka, B.Kraśkiewicz,
J.Lueck, P.Mańka-Winiecki, K.Niemiec, J.Piotrowski, J.Plater, J.Przybyszewski, Z.Ratowt,
S.Skawiński, E.Stałkowski, W.Szulc, W.Ulatowski, K.Wilski, O.Wilski, K.Wołłejszo, L.Zaprzalski,
A.Zieliński, Ł.Żukowski, E.Żywicki

Medal za zasługi dla łowiectwa ziemi gdańskiej:
Z.Balonis, Z.Baran, E.Czarnecki, M.Czeropski, D.Czynszak, R.Czynszak, R.Gawerski, M.Jakubowicz,
E.Jednachowski, Z.Kostka, R.Kozakiewicz, J.Libera, J.Lueck, P.Mańka-Winiecki, K.Niemiec
J.Piotrowski, J.Przybyszewski, S.Skawiński, A.Skrzypkowski, W.Syrocki, W.Szulc, J.Tokarski,
W.Ulatowski, R.Downar-Zapolski, A.Zieliński, J.Zienkiewicz, W.Żagiell

Medal za zasługi dla łowiectwa słupskiego:
Z.Baran, R.Kozakiewicz, J.Lueck, W.Ulatowski, W.Żagiell

Medal za zasługi dla łowiectwa Elbląskiego Okręgu Łowieckiego PZŁ:                                    M.Płaza, W.Szulc, W.Żagiell